ورق اسید شویی چیست
ورق اسید شویی چیست
این محصول نوعی ورق فولادی با سطح صاف، براق و درخشنده است که از ورق نورد گرم یا ورق سیاه به دست میآید. روش تولید این ورق صنعتی موجب از بین رفتن هر گونه آلودگی از سطح آن میشود و به همین علت از سطحی تمیز و ضد سایش برخوردار است. ویژگیهای ورق اسید شویی، آن را به ماده اولیه برای تولید بسیاری از ورقهای فولادی از جمله ورق رنگی و ورق گالوانیزه تبدیل کرده است.
ورق اسید شویی چیست؟
ورق اسیدشویی دسته ای از ورق های پرکاربرد می باشد. به تغییراتی که طی آن چربی ها از روی ورقی که به وسیله نورد گرم به ضخامت مورد نظر رسیده است، با استفاده از اسید کلریدریک از ورق پاک می شود، اسیدشویی می گویند. ورق اسیدشویی شده از ورق های سیاه (ورق های گرم نوردیده) ساخته می شوند که طی فرایندی سطح رویی آنها اسیدشویی می شوند و زغال های روی سطح ورق و ذره ای از ناخالصی ها گرفته می شود و مقداری ظاهر ورق صیقلی می شود. یعنی شبیه به ورق روغنی (سرد نوردیده) است که اکثرا به دو شکل رول و شیت (فابریک و برشی) تولید می شوند و در آن رول ها معمولا در دو عرض 100 سانتی متر و 125 سانتی متر ساخته می شود، همچنین این ورق ها معمولا دارای سایزهای 1.5 تا 6 میلیمتر می باشند.
کاربردهای ورق اسیدشویی
در مجموع کاربردهای این محصول شامل موارد گوناگون و بسیاری است که مهمترین آنها ۵ مورد میباشد:
- ساخت لوله: از ورق اسید شویی در تولید لولههای آب، نفت و گاز استفاده میشود.
- ساخت اتومبیل: بهکارگیری در ساخت و تولید خودرو یکی از مهمترین کاربردهای ورق اسید شویی است. از این ورق برای تولید رینگ و شاسی خودرو استفاده بسیاری میشود.
- ساختمانسازی: ورق اسید شویی در صنایع ساختمانسازی کاربرد فراوانی دارد و به منظور تولید لوله یا پروفیل مورد استفاده قرار میگیرد.
- تولید مخازن تحت فشار: این ورق در تولید مخازن مایع و گاز کاربرد دارد.
- کشتیسازی: از ورق اسید شویی در ساخت کشتی استفاده میشود.
ابعاد و انواع ورق اسید شویی
ابعاد، انواع و ضخامت مهمترین مشخصات ورق اسید شویی را تشکیل میدهد و به شرح زیر است:
- ابعاد: ابعاد آن در اندازههای مختلفی است اما به طور کلی در ایران ورق اسید شویی فابریک در ابعاد ۱۰۰ و ۲۰۰ سانتیمتر یا در ابعاد ۱۲۵ و ۲۵۰ سانتیمتر تولید و عرضه میشود. در مقابل، ورق اسید شویی برشی را میتوان به هر اندازه و ابعاد دلخواه برش زد.
- انواع: انواع ورق اسید شویی شامل مدلهای رولی و شیت یا تختهای است. از طرف دیگر، ورق اسید شویی شیت هم در دو نوع فابریک و برشی تولید میشود.
- ضخامت: این ورق دارای ضخامت ۱.۶ الی ۶ میلیمتر است که در مقایسه با ضخامت ورق قلع اندود بسیار ضخیمتر و کلفتتر است.
- عرض ورق رول: ورق اسید شویی رول دارای عرض کوتاه در اندازه ۱۰۰ سانتیمتر و عرض بلند در اندازه ۱۲۵ سانتیمتر است.
- عرض ورق شیت: ورق اسید شویی شیت دارای عرض ۱۰۰ و ۱۲۵ سانتیمتر همراه با طول ۲۰۰ و ۲۵۰ سانتیمتر است.
البته شایان ذکر است که این ابعاد و اندازهها تنها شامل مدلهای رایج و معمول در بازار ایران هستند و امکان فروش یا عرضه ابعاد و اندازههای دیگر هم وجود دارد.
چرا اسیدشویی ورق لازم است؟
ورق های ساخته شده از نورد گرم به 2 علت ممکن است اسیدشویی شوند:
- بهتر شدن کیفی سطحی که بدلیل جدا شدن و تمیز شدن لایه های اکسیدی از روی سطح ورق است. در این صورت ورق از سطح بهتر و شکل ظاهری بهتری بهره مند خواهد شد. این هدف برای آن تعداد از ورق هایی است که پس از اسیدشویی وارد بازار مصرف می شوند.
- آماده سازی ورق برای فرایند نورد سرد. غالبا لایه های اکسیدی روی سطح ورق سخت و ضد سایش می باشند. به همین علت اگر ورق ها بدون اسیدشویی و اکسید زدایی نورد سرد شوند، موجب می شود که غلتک های نورد سرد به سرعت ساییده و از نوسان خارج شوند و روی هم رفته فرایند نورد سرد را با دشواری روبرو می سازد. این مشکل دو برابر خواهد شد، اگر اتصال و یا چسبندگی پوسته های اکسیدی به سطح ورق سست و ضعیف باشد. بنابراین لازم است که سطح ورق، پیش از فرایند نورد سرد، حتما تمیز و خالی از اکسید باشد.
مزیت های اسیدشویی با اسید کلریدریک
در روزگار قبل، از اسیدسولفوریک به عنوان ماده اصلی اسیدشویی استفاده می شد. ولی امروزه غالبا تولیدکنندگان آهن آلات برای فرایند اسیدشویی از اسید کلریدریک استفاده می کنند. به همین علت این امر مزیت های مختلفی است که اسید کلریدریک در برابر اسید سولفوریک از خود نشان داده است. اول و مهمتر از همه علت اقتصادی کار است. زیرا نرخ اسید کلریدریک بسیار کمتر از اسید سولفوریک است. علت های دیگری که استفاده از اسید کلریدریک را توجیه می کنند عبارتند از:
- در شرایط غلظت و دمای برابر، میزان اسیدشویی با اسید کلریدریک 2.5 تا 3.5 برابر بیشتر از میزان اسیدشویی با اسیدسولفوریک است.
- اسید کلریدریک اکسید زیادی را در خود حل می کند، در نتیجه سطح را پاکیزه می کند.
- استفاده از اسید کلریدریک موجب می شود که در تانک های اسیدشویی از اسید کمتری استفاده شود.
- حمله و کارایی اسید کلریدریک به خود آهن آلات بعنوان فلز پایه، کمتر خواهد بود در نتیجه از هدر رفتن فلز جلوگیری می شود.
دمای کاری ورق اسیدشویی
دمای کاری برای اسید کلریدریک کمتر از اسید سولفوریک است. دمای بهتر برای اسید کلریدریک 70 تا 80 درجه سانتیگراد است، در حالی که این دما برای اسید سولفوریک 100 تا 105 درجه سانتیگراد می باشد.
بزرگترین مشکل اسیدکلریدریک نسبت به اسید سولفوریک، فرار بودن زیاد آن است. بنابراین تانک های اسیدشویی در برگیرنده اسید کلریدریک، می بایست به خوبی آب بندی شوند تا از فرار اسید جلوگیری شود. عملیات اسیدشویی پیوسته، معمولا بوسیله 3 تا 5 تانک در بردارنده اسید با غلظت های متفاوت انجام می پذیرد. طول تانک ها نزدیک به 2 تا 2.5 متر می باشند و پشت سر هم قرار می گیرند.
ورق اسیدشویی در واقع میانه ورق سیاه (ورق آهن) و ورق گالوانیزه است. در فرآیند اسیدشویی ورق چربی زدایی می شود تا آمادگی ورود به خط گالوانیزه را داشته باشد. ورق اسیدشویی اغلب جهت کارخانجاتی که ورق را گالوانیزه می نمایند و همچنین کارخانجاتی که پس از تولید قطعه ها فرآیند تکمیلی (نظیر رنگ کاری) بر روی آن انجام می دهند بکار می رود.
مراحل اسید شویی
مراحل اسید شویی بسیار پیچیده و طولانی است و از طرفی شامل بخشهای متنوع و متعددی میشود. به همین دلیل آنها را به این ترتیب در ۱۰ مرحله خلاصه میکنیم:
- بارگیری ورق
- باز شدن کلاف
- صاف کردن ورق
- گرفتن لبه ورق
- انجام شستشوی ورق
- آغشته کردن ورق به محلول اسید اولیه
- انجام اسید شویی به روش مورد نظر
- خشک نمودن ورق پس از اسید شویی
- انجام روغن کاری لازم
- کلاف مجدد
البته ممکن است این مراحل اسید شویی در بعضی مواقع بر اساس روشهای مختلف انجام کار، تفاوت داشته باشد.
انواع اسیدهای مورد استفاده در این فرآیند
اسید کلریدریک و اسید سولفوریک دو نوع اصلی و رایج از اسیدهای مورد استفاده در این فرآیند است. از طرف دیگر، به طور کلی برای اسید شویی فولاد کربنی با آلیاژ کمتر یا برابر با ۶ درصد از اسیدهایی مثل سولفوریک یا کلریدریک استفاده میشود. در حالی که اگر میزان آلیاژ فولاد بیش از ۶ درصد باشد، به انجام دو سری فرآیند شستشو نیاز است. در نتیجه از سایر اسیدها نظیر اسید فسفریک هم استفاده خواهد شد.
در مجموع، به منظور ایجاد یک تقسیمبندی کلی میتوان انواع اسیدهای مورد استفاده در فرآیند اسید شویی را به این ترتیب شرح داد:
- اسید سولفوریک
- اسید فسفریک
- اسید سولفامیک
- اسید کلریدریک
- هیدرولیک اسید
- سدیم هیپوفسفیت
- کلرید آهن
- آمونیوم پرسولفات
دیدگاهتان را بنویسید